Amelia Cichoń, Góralska | Rożek adwokaci s.c.

Nakaz zapłaty od A do Z 

Nakaz zapłaty to jedno z najczęściej stosowanych narzędzi przez polskie sądy w sprawach cywilnych o zapłatę bądź świadczenie innych rzeczy zamiennych. Jego celem ma być przede wszystkim uproszczenie i przyspieszenie dochodzenia wyżej wskazanych roszczeń.

Czym jest nakaz zapłaty?

Nakaz zapłaty to nic innego jak orzeczenie sądu zbliżone do wyroku, w którym sąd nakazuje, by pozwany w określonym terminie (co do zasady 14-dniowym) spełnił na rzecz powoda określone świadczenie w całości wraz z kosztami procesu albo wniósł w tym terminie odpowiedni środek zaskarżenia.

Specyfika nakazu zapłaty wynika z faktu, że jest on wydawany na posiedzeniu niejawnym i to bez udziału pozwanego – wyłącznie w oparciu o treść pozwu i załączonych dowodów. Zatem pozwany na etapie wydawania nakazu zapłaty jeszcze nie wie, że zostały skierowane przeciwko niemu jakieś roszczenia. Dlatego w praktyce sądy wydają orzeczenia tego typu, gdy z pozwu na pierwszy rzut oka wynika zasadność powództwa w całości – nie można oddalić powództwa w części, a w części uwzględnić. Jeśli sąd po pierwszym zapoznaniu się z pozwem poweźmie wątpliwości, co do zasady powinien nadać sprawie dalszy bieg według reguł ogólnych, tj. doręczyć pozwanemu pozew. Natomiast jeżeli nakaz zapłaty zostanie wydany, to wówczas doręcza się go stronie powodowej oraz stronie pozwanej wraz z odpisem pozwu, tak by ta mogła zapoznać się z jego treścią i podjąć ewentualną obronę, wnosząc odpowiedni środek zaskarżenia.

Brak wniesienia środka zaskarżenia spowoduje uprawomocnienie się nakazu zapłaty, co będzie uprawniało wierzyciela do wszczęcia egzekucji.

Rodzaje nakazów zapłaty – jak je uzyskać i jak się przed nimi obronić

W polskim prawie wyróżniamy cztery rodzaje nakazów zapłaty:

• nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym;
• nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym;
• nakaz zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym;
• nakaz zapłaty w postępowaniu europejskim.

Nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym

Jest to najczęściej wydawany nakaz zapłaty w sprawach o zapłatę bądź świadczenie innych rzeczy zamiennych. Sąd w tych sprawach wydaje go z urzędu, chyba że roszczenie jest oczywiście bezzasadne, twierdzenia powoda budzą wątpliwość bądź gdy zaspokojenie roszczenia powoda zależy od świadczenia wzajemnego. Dlatego w praktyce wydaje się go w drobnych sprawach wynikających z umów, np. z tytułu niespłaconej pożyczki czy niezapłaconych rachunków za prąd.

Od takiego nakazu zapłaty pozwany może wnieść sprzeciw do sądu, który wydał nakaz, w terminie 14 dni (wyjątkowo termin ten wynosi miesiąc lub 3 miesiące, jeśli doręczenie następuje odpowiednio do innego kraju UE lub poza UE). Wniesienie sprzeciwu powoduje, że nakaz zapłaty traci moc (w zaskarżonej części) i sprawa będzie rozpoznawana według przepisów ogólnych. Nie ma przy tym możliwości cofnięcia sprzeciwu. Sąd po rozpoznaniu sprawy wyda nowy wyrok.

Po uprawomocnieniu się nakazu zapłaty powód-wierzyciel będzie mógł wystąpić o nadanie nakazowi zapłaty klauzuli wykonalności, co będzie uprawniać go do wszczęcia przeciwko dłużnikowi egzekucji, jeśli ten nie wyrazi woli dobrowolnego spełnienia świadczenia.

Opłaty: Wniesienie sprzeciwu nie wiąże się z obowiązkiem dokonania opłaty. Natomiast powód, wnosząc pozew, obowiązany jest wnieść opłatę sądową od pozwu według reguł ogólnych, tj. w zależności od wartości przedmiotu sporu.

Nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym

Ten rodzaj orzeczenia wydaje się wyłącznie na wniosek powoda zawarty w pozwie, jeśli fakty mające uzasadniać roszczenie są udowodnione za pomocą ściśle określonych dokumentów załączonych do pozwu, tj. za pomocą:

• dokumentu urzędowego (sporządzonego przez odpowiedni organ),
• zaakceptowanego przez dłużnika rachunku,
• wezwania dłużnika do zapłaty i pisemnego oświadczenia dłużnika o uznaniu tego długu,
• należycie wypełnionego weksla i czeku, których treść i prawdziwość nie budzą wątpliwości i gdy zostały przedłożone w oryginale.

Nakaz zapłaty w tym postępowaniu z chwilą wydania stanowi tytuł zabezpieczenia i jest wykonalny bez nadawania mu klauzuli wykonalności, co uprawnia powoda do wszczęcia postępowania zabezpieczającego np. w drodze zajęcia rachunku bankowego pozwanego. Natomiast jeśli nakaz zapłaty został wydany na podstawie weksla lub czeku, staje się natychmiast wykonalny po upływie terminu do zaspokojenia roszczenia. W razie wniesienia zarzutów sąd może na wniosek pozwanego wstrzymać wykonanie takiego nakazu.

W tym przypadku środkiem zaskarżenia są zarzuty, które tak jak sprzeciw wnosi się co do zasady w terminie 14 dni od dnia otrzymania nakazu. Wniesienie zarzutów nie powoduje jednak, że nakaz zapłaty utraci moc, a jedynie zapobiegnie jego uprawomocnieniu się i umożliwia podjęcie obrony, a w konsekwencji ewentualną zmianę rozstrzygnięcia przez sąd. Postępowanie będzie toczyć się dalej, a po jego zakończeniu sąd wyda wyrok, w którym w całości lub części utrzyma nakaz zapłaty albo go uchyli i orzeknie o żądaniu pozwu (np. oddali powództwo w całości).

Wskazówka dla wierzycieli: Jeśli składasz w pozwie wniosek o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym, upewnij się, że pozwałeś właściwe osoby i sprawdź wysokość dochodzonego roszczenia. Po wniesieniu zarzutów przez pozwanego nie są bowiem możliwe zmiany podmiotowe oraz co do zasady nie ma możliwości występowania z nowymi roszczeniami obok bądź zamiast dotychczasowego.

Opłaty: Powód, wnosząc pozew z wnioskiem o wydanie nakazu w postępowaniu nakazowym, zobowiązany jest uiścić opłatę w wysokości ¼ opłaty sądowej od pozwu obliczanej według wartości przedmiotu sporu. Natomiast pozwany, wnosząc zarzuty, musi uiścić brakujące ¾ opłaty sądowej.

Nakaz zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym

W elektronicznym postępowaniu upominawczym (EPU) mogą być dochodzone wyłącznie roszczenia o zapłatę, które stały się wymagalne w okresie trzech lat przed dniem wniesienia pozwu. By uzyskać taki nakaz zapłaty, należy wnieść pozew za pośrednictwem systemu teleinformatycznego e-Sąd do Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie. W pozwie wskazuje się dowody na poparcie twierdzeń, ale samych dowodów nie załącza się do pozwu. Sąd wydaje nakaz zapłaty, chyba że, tak jak w postępowaniu upominawczym, roszczenie jest oczywiście bezzasadne, twierdzenia powoda budzą wątpliwość, bądź gdy zaspokojenie roszczenia powoda zależy od świadczenia wzajemnego. Ponadto, sąd nie może wydać nakazu, gdy powód dochodzi roszczenia innego niż pieniężne bądź gdy doręczenie pozwanemu nakazu miałoby nastąpić poza granicami kraju.

Jeśli sąd nie znajdzie podstaw do wydania nakazu zapłaty bądź gdy nie będzie mógł skutecznie doręczyć wydanego nakazu zapłaty pozwanemu, umorzy postępowanie.

Od wydanego nakazu zapłaty można wnieść sprzeciw na takich samych zasadach jak w postępowaniu upominawczym. Wówczas nakaz zapłaty w zaskarżonej części utraci moc i sąd umorzy postępowanie. Dla wierzyciela będzie to powodowało konieczność wniesienia pozwu na ogólnych zasadach.

W przypadku umorzenia postępowania, jeśli powód w terminie trzech miesięcy od dnia wydania postanowienia o umorzeniu wniesie pozew przeciwko pozwanemu o to samo roszczenie skutki prawne, które ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa, następują z dniem wniesienia pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Sąd również uwzględni wówczas na wniosek koszty poniesione przez strony w EPU.

Opłaty: Wniesienie sprzeciwu nie wiąże się z obowiązkiem dokonania opłaty. Natomiast powód, wnosząc pozew obowiązany jest uiścić ¼ opłaty sądowej od pozwu według reguł ogólnych, tj. w zależności od wartości przedmiotu sporu. Jeśli po umorzeniu postępowania zdecyduje się wnieść ponownie pozew (nie w EPU) w terminie 3 miesięcy, to wystarczy, że uiści brakującą część (3/4) opłaty od pozwu.

Dostałem nakaz zapłaty – co mogę zrobić?

Najpierw konieczne będzie zweryfikowanie, jaki rodzaj nakazu zapłaty został wydany, jaki rodzaj środka zaskarżenia od niego przysługuje i w jakim terminie.

Jeśli zgadzasz się z treścią rozstrzygnięcia, po prostu skontaktuj się z powodem i spełnij świadczenie, a jeśli nie, wnieś środek zaskarżenia we właściwym terminie do sądu, który wydał nakaz zapłaty. W takim piśmie konieczne jest wskazanie, czy zaskarża się nakaz zapłaty w całości czy w części. Jeśli nie zgadzasz się tylko z częścią rozstrzygnięcia, wówczas wystarczy zaskarżyć nakaz tylko w tej części, a w pozostałym zakresie nakaz zapłaty się uprawomocni, a więc będziesz zobligowany do spełnienia świadczenia w tej części. Dodatkowo należy podnieść zarzuty, które należy zgłosić przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy, np. zarzut niewłaściwości sądu, zapisu na sąd polubowny czy błędnie obliczonej wartości przedmiotu sporu. W przypadku nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym, wnosząc zarzuty, należy ponadto wymienić fakty i dowody, z których wywodzi się żądania i określone twierdzenia.

W praktyce więc, wnosząc środek zaskarżenia, strona pozwana prezentuje własne stanowisko i przedstawia dowody na jego poparcie, tak by przekonać sąd, że powództwo jednak nie zasługuje na uwzględnienie.

Podsumowując, jeśli otrzymasz nakaz zapłaty, z którym się nie zgadzasz i nie wyrażasz woli jego wykonania, zapisz sobie datę odebrania przesyłki sądowej i oblicz termin na wniesienie środka zaskarżenia, gdyż liczy się on właśnie od dnia doręczenia Ci tego nakazu zapłaty. Jeśli potrzebujesz pomocy profesjonalnego pełnomocnika, skontaktuj się z nim jak najszybciej. Terminy te są bardzo krótkie, a prawnik będzie potrzebował również czasu na zapoznanie się ze sprawą i sporządzenie stosownego pisma, dlatego nie zwlekaj i podejmij obronę jak najszybciej.

***

Masz jakieś pytania? Potrzebujesz pomocy? Skontaktuj się z nami, a pomożemy zabezpieczyć Twoje interesy.

Tel. 721-016-876

Mail. sekretariat@goralskarozek.pl