Pierwsza sądowa waloryzacja kapitału nieważnego kredytu – czy jest się czego bać?

Dwa dni temu w sieci zawrzało. Pełnomocnik jednego z banków, z dużej warszawskiej kancelarii prawnej, opublikował informację o zapadłym w dniu 10 lutego 2023 r. wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie XXV Wydział Cywilny (zwykły wydział cywilny, niefrankowy). W wyroku tym zasądzono od kredytobiorców na rzecz Banku kwotę kapitału nieważnego kredytu, zwaloryzowaną jednakowoż na zasadzie z art. 358(1) par. 3 (jak się wydaje – przyp. K.R.) Kodeksu cywilnego. Zgodnie z podaną informacją, którą pragnę tutaj zacytować: „roszczenie banku o zwrot nienależnego świadczenia – kwoty wypłaconego kredytu na podstawie nieważnej umowy jako niezwiązane z prowadzonym przez bank przedsiębiorstwem, podlega waloryzacji, wskaźnik przyjęty przez bank jest sprawiedliwy, a waloryzacja roszczenia banku nie stoi w sprzeczności z celem Dyrektywy 93/13”. Więcej we wpisie tutaj.

Co ważne, wyrok ten zapadł przed oczekiwanym jutro (tj. 16 lutego 2023 r.) wydaniem przez Rzecznika Generalnego TSUE opinii ws. C-520/21 dot. wynagrodzenia za korzystanie z kapitału. Na tę ważną opinię czekamy i na pewno ją dla Państwa skomentujemy.

Czy jest się czego bać? Co oznacza ten wyrok?

Uważam, że nie należy podnosić paniki wśród Frankowiczów, a z drugiej strony euforii w sektorze bankowym. Dlaczego?

  1. Po pierwsze, nie znamy jeszcze pisemnego uzasadnienia tego wyroku. Autorka wpisu podała jedynie ustne motywy. Oczywiście uzasadnienie tego wyroku będzie można zapewne poznać w drodze tzw. dostępu do informacji publicznej, kiedy zostanie już przez Sąd przygotowane. Komentarze mogą być więc dzisiaj wyłącznie hipotetyczne, niepewne. Z szerszymi wnioskami, w tym rozbudowaną analizą prawną należy poczekać do pisemnego uzasadnienia.
  2. Po drugie, wyrok ten jest wyrokiem nieprawomocnym. Zapewne niezadowolona strona (Frankowicz) wniesie odpowiedni środek zaskarżenia (apelację) i sprawę rozpatrywał będzie Sąd Apelacyjny w Warszawie, który, jak wiemy z dotychczasowej obserwacji aktualnego orzecznictwa, jest w większości sądem orzekającym zgodnie z dyrektywą 93/13/EWG, jej wykładnią prezentowaną przez TSUE oraz zarysowaną, pozytywną i ochronną dla Frankowiczów linią orzeczniczą. Wyrok może zostać zmieniony.
  3. Po trzecie, wątpliwym jest zakwalifikowanie żądania banku o sądową waloryzację jako „niezwiązanego z prowadzeniem przez bank przedsiębiorstwa”. Zgodnie z art. 358(1) par. 3 Kodeksu cywilnego „z żądaniem zmiany wysokości lub sposobu spełnienia świadczenia pieniężnego nie może wystąpić strona prowadząca przedsiębiorstwo, jeżeli świadczenie pozostaje w związku z prowadzeniem tego przedsiębiorstwa”. Oczywistą jest rzeczą, że świadczenie nienależne z nieważnej umowy kredytu jest związane z prowadzeniem tego przedsiębiorstwa, jest skutkiem nieważnej czynności prawnej – czynności bankowej, do której upoważniony ustawowo był bank.
  4. Po czwarte, wyrok ten może być sprzeczny z prawem UE, w tym w szczególności z dykrekywą 93/13/EWG, a dokładnie z wynikającym z niej „efektem odstraszającym” przedsiębiorców stosujących klauzule niedozwolone. W orzecznictwie TSUE nie ma zgody na to, aby przedsiębiorca  stosujący nieuczciwe warunki umowne ryzykował przegraniem jednej sprawy (np. z powództwa Frankowiczów), po to tylko, ażeby mógł wygrać sprawę będącą pokłosiem tej pierwszej. Efekt odstraszający w takich okolicznościach w ogóle by nie działał. Przedsiębiorca musi zostać w pewnym sensie „ukarany” za stosowanie klauzul niedozwolonych.
  5. Po piąte, już jutro ma zostać wydana opinia Rzecznika Generalnego TSUE ws. dot. wynagrodzenia za korzystanie z cudzego kapitału przy nieważnej umowie kredytu. Sprawa dot. polskich pytań prejudycjalnych zadanych Trybunałowi. Zazwyczaj określone w Opinii stanowisko Rzecznika ma swoje odzwierciedlenie w późniejszym wyroku, którego spodziewać się należy latem 2023 r.

Podsumowując, jakiekolwiek konkretne opinie i stanowiska sugerujące zmiany na niekorzyść Frankowiczów, oparte o wyrok nieprawomocny, jednostkowy i niemający poparcia w linii orzeczniczej sądów powszechnych, nie mogą zostać uznane za poprawne. Sprawa wynagrodzenia za korzystanie z kapitału jest rozwojowa, dynamiczna i być może w tym roku znajdzie swój finał, gdy TSUE wyda oczekiwany przez obie strony konfliktu frankowego – wyrok.

#frankowicze #wynagrodzeniezakorzystaniezkapitału #kredytywchf #kredytyfrankowe #kancelariafrankowa