Uchwała pełnego składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 25 kwietnia 2024 r. w pełni korzystna dla kredytobiorców frankowych ❗ ❗❗
Sąd Najwyższy uchwalił, że:
1️⃣ W obowiązującym stanie prawnym nie można przyjąć, że miejsce niedozwolonego postanowienia umownego zajmuje inny przepis lub zwyczaj. Nie mają takiego charakteru przepisy z artykułów: 56, 65, 358 par 2 Kodeksu cywilnego, albowiem są to przepisy ogólne i nie służą stworzeniu lub przywróceniu równowagi stron umowy. Nie ma zastosowania kurs średni NBP dla waluty obcej, ponieważ jego zastosowanie byłoby sprzeczne z celami dyrektywy 93/13.
2️⃣ Wykluczenie postanowień abuzywnych prowadzi do nieważności umowy kredytowej, albowiem nakaz utrzymania umowy w pozostałym zakresie nie ma charakteru bezwzględnego. Sąd Najwyższy uchwalił, że klauzule przeliczeniowe jako odnoszące się do ryzyka kursowego determinują główne świadczenia stron, a ich eliminacja powoduje de facto upadek umowy. Widać to najlepiej na kredytach denominowanych, gdyż umowa pozbawiona klauzul przeliczeniowych nie określa kwoty kredytu, a więc minimalnej treści tego rodzaju umowy. W kredytach indeksowanych umowa, co prawda eliminacja klauzul przeliczeniowych prowadzi do tego, że umowa nadal określa kwotę kredytu, to mimo to SN uznał, że wyeliminowanie klauzuli indeksacyjnej powoduje wyeliminowanie ryzyka, co prowadzi do tak daleko idącego przekształcenia umowy i trzeba ją uznać za umowę o innej istocie. Taka umowa nie może obowiązywać, bo musi być zachowana tożsamość zawartej przez strony pierwotnie umowy. Tylko następcza zgoda konsumenta mogłaby ten stan odmienić.
3️⃣ Sąd Najwyższy przesądził, że do rozliczeń stron nieważnej umowy ma zastosowanie tzw. teoria dwóch kondykcji. Sąd Najwyższy wskazał, że obie strony tej umowy są bezpodstawnie wzbogacone, ale sąd powszechny sam z siebie nie może przeprowadzać automatycznego rozliczenia stron. Dopuszczalna jest tylko własna inicjatywa stron w tym zakresie, np. poprzez skorzystanie z instytucji potrącenia.
4️⃣ Termin przedawnienia roszczenia banku o zwrot nienależnego świadczenia w postaci wypłaconego kapitału kredytu rozpoczyna się od dnia następującego po dniu zakwestionowania przed kredytobiorcę względem banku niezwiązania nieuczciwymi postanowieniami umowy, co stanowi jednostronne oświadczenie, wyrażane zazwyczaj w wezwaniu do zapłaty. Sąd Najwyższy podkreślił, że nie można uzależniać wymagalności roszczenia kredytobiorcy od pouczenia sądu albo odebrania pozytywnego oświadczenia przed sądem, bowiem sprzeczne jest to z dyrektywą 93/13, na co zwracał uwagę TSUE.
5️⃣ Wreszcie Sąd Najwyższy przesądził brak podstaw prawnych dla żądania wynagrodzenia za korzystanie z cudzego kapitału przez którąkolwiek ze stron, albowiem brak jest źródła takiego roszczenia. SN powołał się na art. 359 k.c., zgodnie z którym odsetki należą się tylko wtedy gdy wynika to z czynności prawnej, ustawy, orzeczenia sądu lub decyzji. Żadne argumenty słusznościowe nie mają tutaj zastosowania.
#kredytyfrankowe #frankowicze #uchwałaSN #sądnajwyższy #kredytywalutowe #kredytindeksowany #kredytdenominowany #wynagrodzeniezakorzystaniezkapitału