Czym jest umowa o dzieło?
Jest to umowa uregulowana w kodeksie cywilnym w art. 627 i n. Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Można więc najprościej powiedzieć, że jest to umowa odpłatna, w której jedna ze stron zobowiązuje się wykonać indywidualnie określone, nieistniejące jeszcze dzieło. W związku z tym najczęściej jest to umowa wykorzystywana do wykonania pewnych prac, remontów, które jasno określają, że ostatecznym celem jest pewien widoczny rezultat, np.: wykonanie zabudowy meblowej, zamontowanie klimatyzacji, naprawienie samochodu, upieczenie specjalnie zamówionego torta weselnego.
Co mogę zrobić, jeśli wykonawca nie spełnia świadczenia w terminie?
Strony same w umowie określają termin spełnienia świadczenia. Jeśli tego nie zrobiono, zastosowanie znajdą przepisy ogólne kodeksu cywilnego – konieczne będzie wezwanie do wykonania dzieła (art. 455 k.c.) i po upływie terminu, w którym obiektywnie najszybciej można było je wykonać, nasze roszczenie stanie się wymagalne. Jeśli wykonawca nie spełnia świadczenia w umówionym terminie, otwiera się kilka furtek:
- Na podstawie art. 491 § 1 zd. 2 możemy żądać wykonania zobowiązania i naprawienia szkody, jeśli taka powstała na skutek zwłoki – np. jeśli zmuszeni byliśmy przedłużyć okres wypożyczenia pojazdu z powodu opóźnienia mechanika z wymianą hamulców w naszym samochodzie, co spowodowało konieczność poniesienia dodatkowych kosztów.
- 635 k.c. pozwala na odstąpienie od umowy, gdy przyjmujący zamówienie opóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła tak dalece, że obiektywnie nie jest możliwe, aby ukończył je w umówionym terminie. Zgodnie z poglądem akceptowanym przez orzecznictwo, art. 635 k.c. pozwalający na odstąpienie od umowy bez wyznaczania dodatkowego terminu na spełnienie świadczenia, może być również podstawą odstąpienia nie tylko wtedy, gdy termin na wykonanie jeszcze nie upłynął, ale także, gdy mamy już do czynienia ze zwykłym opóźnieniem. Nie jest zatem konieczne odwoływanie się do art. 491 k.c.
- Jeśli przy zawarciu umowy dany został zadatek, w razie niewykonania umowy możliwe jest odstąpienie od umowy bez wyznaczania terminu dodatkowego. Strona odstępująca, która zadatek otrzymała może go zachować, natomiast jeśli od umowy odstępuje osoba, która zadatek dała, to może żądać zwrotu sumy dwukrotnie wyższej.
Odstąpienie od umowy i co dalej?
Dla odstąpienia konieczne jest złożenie drugiej stronie oświadczenia o wykonaniu tego prawa, w taki sposób, aby mogła ona zapoznać się z jego treścią. W jakiej formie złożyć takie oświadczenie? Po pierwsze należy sprawdzić, czy w umowie nie określono formy szczególnej. Często pojawia się zapis o podobnej treści: „Wszelkie zmiany oraz wypowiedzenie i odstąpienie od umowy wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności”.Wówczas dla skuteczności takiego oświadczenia konieczne będzie zachowanie określonej w ten sposób formy. W sytuacji, gdy strony nie zawarły tzw. pactum de forma, zastosujemy reguły ogólne. Jeśli umowa była zawarta w formie pisemnej, dokumentowej lub elektronicznej (opatrzonej kwalifikowanymi podpisami elektronicznymi), odstąpienie wymaga zachowania formy dokumentowej (treść oświadczenia stwierdzona na dokumencie). Z kolei odstąpienie od umowy zawartej w innej formie szczególnej wymaga formy pisemnej. Niedochowanie wyżej wskazanych form co do zasady skutkuje niemożnością powołania się na takie oświadczenie przed sądem.
Odstąpienie od umowy ma skutek wsteczny, a więc umowa uznawana jest za niezawartą i strony będą zobowiązane zwrócić sobie nawzajem to, co świadczyły. Najczęściej dotyczyć będzie to zaliczek, których odzyskanie nie zawsze jest takie proste, szczególnie jeśli kontakt z wykonawcą dzieła się urywa lub gdy celowo uchyla się od zwrotu żądanych kwot. Wówczas może okazać się konieczne wystąpienie na drogę sądową, składając pozew o zapłatę. Nasza Kancelaria świadczy usługi także w tym zakresie. Dlatego w razie pytań, zachęcamy do kontaktu.
Autorka: Amelia Cichoń, paralegal